Stress , Filters & Nekklachten 

Je kent het wel, rode stoplichten terwijl je in een ‘groene golf’ zou zitten, terwijl je al te laat bent voor werk. Over werk gesproken, denk je eindelijk je emailbox weggewerkt te hebben aan het einde van je werkdag en zie je dat je uiteindelijk meer nieuwe mails hebt dan waar je de dag mee begon. Dát verplichte bezoek aan de schoonmoeder waar je écht een hekel aan hebt. Óf dat gesprek met je baas wat je al weken vooruit schuift omdat je weet dat het geen fijn gesprek wordt. En ineens voel je halverwege jouw dag wat spanning in je nek ontstaan, nog niks extreems.
’S Avonds wordt je pijn alleen maar erger en begin je je een klein beetje zorgen te maken. De volgende dag is het overduidelijk. Het draaien van je nek is zo goed als niet te doen vanwege de pijn in je nek, om nog maar even niet te spreken over de hoofdpijn. 

Ók, wellicht zijn de voorbeelden van hierboven wat heftig (of juist niet?), ik weet wel bijna zeker dat iedereen die dit leest zich hier wel enigszins in kan vinden. Welkom in de niet zo wonderbaarlijke wereld van stress-gerelateerde-nekpijn. In dit artikel wil ik jullie meenemen naar mijn visie over wát stress is, hoe het zo’n groot effect kan hebben op ons lichaam en waarom het hebben van stress soms wél handig kan zijn. In dit artikel wil ik wederom gaan werken met voorbeelden, deze voorbeelden zal je in het artikel steeds terug zien komen. Voordat we hiermee kunnen hebben we wat basisinformatie en context nodig voordat ik écht van start kan gaan. Dus in dit geval, welcome to my TED uh.. RICK Talk. 

De meest makkelijke manier waarop ik ons brein en lichaam  kan omschrijven is om het te vergelijken met een bloemkool op een stok. Met de bloemkool ons brein en de stok onze ruggengraat is. Via de stok kan de bloemkool ons hele lichaam aansturen. Als voorbeeld, je benen worden aangestuurd via de onderkant van de stok, waar de nek/schouders worden aangestuurd via het bovenste gedeelte van de stok.
Onze bloemkool is 24/7 bezig met miljoenen prikkels te verwerken. Dat kunnen prikkels zijn vanuit dingen die we waarnemen (zien, horen, voelen), prikkels die binnen ons worden waargenomen (gevoelens, bijvoorbeeld) en beweging- en controle prikkels. Over deze laatste wil ik graag even verder op ingaan. 

Wanneer we iets willen doen met ons lichaam, heeft de bloemkool al volledig bedacht hoe die het lichaam gaat gebruiken om het te laten doen wat we van hem vragen óm te doen. Laten we even een simpel voorbeeld gebruiken; je wilt een slok koffie nemen uit de beker die op de tafel voor je staat.
Voordat je ook maar begint met bewegen heeft je bloemkool al helemaal tot in de puntjes bedacht hoe die beweging gaat zijn. Eerst moet je schouder precies zo aangespannen worden dat je je arm omhoog kan bewegen. Daarna zal je precies je armspieren zo aanspannen dat je langzaam je arm kunt uitstrekken om vervolgens je vingers precies genoeg open te doen om de beker te kunnen pakken. Je bloemkool schat zelfs al in hoe zwaar je beker ongeveer zal zijn, zodat die daar op voorbereid is. Zoals je je misschien al kunt voorstellen, is dat al best veel voorwerk! Als de bloemkool de beweging heeft voorbereid begin je ook direct de beweging te maken, je hebt eigenlijk dus nooit bewust door wat er vooraf gebeurd, zo snel gebeurd dat. Als je eenmaal bent begonnen met het oppakken van de beker begint de bloemkool al aan de volgende stap. Namelijk er voor zorgen dat hetgeen wat je doet ook precies gaat zoals je bloemkool het voorbereid had. Elke minieme beweging wordt zonder dat je het door hebt, gecontroleerd en aangepast, elke spier wordt exact aangestuurd zodat de beweging zo soepel mogelijk wordt gedaan of in dit geval, de beker zonder problemen van de tafel wordt gepakt.  

Als je al het bovenstaande kunt begrijpen en ook nog kunt inzien dat de bloemkool daarnaast nog 10000 prikkels moet verwerken, snap je dat er letterlijk en figuurlijk veel werk te doen is door jou bloemkool.

Stress

Stress is een apart fenomeen in ons lichaam en brein. Er zijn talloze manier waarop de uitwerking van stress te zien is in ons lichaam. Met de meeste mooie, vaak latijnse benamingen voor de meeste makkelijke processen. Ik ben geen docent Latijn (no, thank you.), ik ben jouw therapeut, dus het is aan mij om dit voor jou zo makkelijk mogelijk uit te leggen. 

Stress is in mijn ogen een overkoepelende naam voor een overprikkeld brein. Niet meer niet minder.
Hoe stress ontstaat is voor iedereen anders, of het nu is omdat je heel bewust ergens niet over wilt nadenken of wilt ontwijken, misschien dingen niet uitspreekt over dingen die je wél wilt uitspreken, of je nog heel lang en diep wilt nadenken over dingen die er nog staan te gebeuren. Het kan werkelijk alle kanten op. Overkoepelend is het aan te geven dat stress zich opbouwt in je bloemkool. 

Onze bloemkool is dus al heel erg veel bezig met het verwerken van prikkels, de hele dag door. Gelukkig heeft onze bloemkool een goed aantal filters die onze bloemkool kan inzetten om niet bewust te hoeven dealen met al die 10000 prikkels. Deze filters werken ongelofelijk snel. Één van de meest simpele onbewuste prikkels is bijvoorbeeld onze ademhaling. We hoeven er niks voor te doen om adem te halen, dat gebeurd onbewust. Zo is het bijvoorbeeld ook dat je onbewust om de tafel heen loopt thuis, in plaats van er dwars door heen te willen lopen. Een ander voorbeeld is dat soms wel eens in de auto zit naar werk, je aangekomen bent op je werk en je toch niks bewust kunt herinneren van de autorit die je zojuist hebt gehad. We mogen heel blij zijn met die filters. Die maken ons leven een stuk fijner en makkelijker en eerlijk gezegd, praktischer. Zo heeft onze bloemkool veel meer energie over om te dealen met de prikkels waar we bewust mee bezig moeten zijn op een dag.
Stress heeft een grote invloed op de filters die in onze bloemkool zitten. Of je nu bewust bezig bent met het ontwijken van iets, of onbewust iets probeert weg te drukken, ook dit zijn grote prikkels die onze bloemkool te verwerken heeft. Doordat een deel van de prikkelverwerking in de hersenen bezig is met het verwerken van deze stressfactoren, heeft ons brein gewoon minder energie over om zich volledig te kunnen focussen op het behouden en bepalen van zijn (haar?) filters.  

Ok, ik ga wat een praktisch voorbeeld terughalen. Kan je het voorbeeld van het koffiekopje nog terughalen? Stel, je hebt een zéér verontrustend mailtje gekregen van je baas in de ochtend. In het mailtje staat alleen: ‘Beste… Ik zie je graag als eerste op kantoor zo. Groet je baas.’ Kippenvel momentje op zijn minst. Tijd voor koffie. En zonder dat je er bewust bij bent, grijp je naast je koffiekopje en erger nog, je schuift hem met inhoud en al van tafel af. Jij boos, vrouw boos, koelkast boos. Iedereen boos. 

Een ander, persoonlijk voorbeeld. Ik heb al sinds dat ik het weet een bartafel in mijn keuken. Mijn relatie liep op de klippen en het was een nogal aparte situatie thuis. Slecht slapen, veel denken over de toekomst. En elke ochtend, wéér hetzelfde punt van dezelfde bartafel tegen mijn heup. Elke. Ochtend. Inmiddels de tafel maar verhuisd. Ik weet dat deze tafel er al een tijd staat en tóch heeft mijn onbewuste bloemkool er door alles wat er aan de hand heeft, moeite mee. 

Ik denk dat iedereen dit soort momenten wel herkent. Dit zijn hele simpele voorbeelden van de bloemkool die moeite heeft met het filteren van zijn prikkels. Door overprikkeling worden dingen die normaal onbewust werden gedaan, nu ineens niet meer zo onbewust. 

Stress kan ook positief zijn

Maar, ho, wacht. Je vertelde in het begin dat stress ook een positief effect kan hebben op ons lichaam? Ja, klopt.
Iedereen is anders, dat is een gegeven. Wat voorde éne persoon een grote stressfactor is en kan zijn, hoeft voor de ander geen stressfactor te zijn. Iedereen reageert ook anders op stress, of zijn of haar bloemkool reageert anders op overprikkeling. Overigens zijn er enorme grote verschillen en niveaus van stress. Ik ben geen psycholoog, alleen ik weet wel dat deze je zéker hier meer over kan vertellen. Ik kan voorbeelden geven, want dat vind ik leuk.

Angst of bang zijn bijvoorbeeld is ook een manier van stress. Deze stress zorgt ervoor dat we juist versterkte zintuigen hebben. Ben je bang in het donker? 100% zeker dat je véél beter hoort. Omdat je onbewust toch bezig bent met het luisteren naar elk geritsel in de bosjes. Je staat op scherp als het ware. Dit scherp zijn heeft enorm veel voordelen kan je je misschien voorstellen. Tóch heeft deze manier van stress niet de uitwerking op de filters als de stress zoals hierboven. Hier worden de filters in je bloemkool juist gebruikt om te overleven of te vluchten. Welkom bij het principe Fight or Flight. Het meeste makkelijke voorbeeld? Heb je je hand wel eens meer dan 5 seconden in een vlam gehouden? Ik ook niet. Onze reflex is om je hand weg te trekken uit de vlam. Zonder dat je er bij nadenkt.

Stress en Nekklachten

We hebben in het begin een inleiding gekregen in hoe ons brein werkt, om vervolgens een betoog te hebben gelezen over filters en daarna  zelfs nog een zijstap naar ons oerinstinct gedaan. Inmiddels is het tijd om onze eigen verbindingen te gaan maken. En tegen onszelf te kunnen zeggen dan 1 + 1 toch écht 9 kan zijn. 

Er zit een reden achter waarom ik in het begin de tweedeling maakte tussen de bovenkant en de onderkant van de stok. Of over de aansturing van de armen en de benen, als we direct naar de ruggengraat kijken. De bovenkant en onderkant van onze ruggengraat kan je zien als de twee belangrijkste stukken, aangezien de bovenkant (vanaf je schedel tot aan het begin van je schouderbladen) zorgt voor de aansturing van de schouders, handen en vingers. Met onze vingers kunnen we heel veel kleine en specifieke bewegingen maken. In dit deel van de ruggengraat moet het brein dus heel veel prikkels verwerken en kunnen filteren. Hetzelfde geldt voor de onderkant van de ruggengraat. Dit deel van de ruggengraat zorgt voor de aansturing en controle van de onderkant van je lichaam. Vanaf je onderrug, naar je benen, voeten en tenen. Ook hier zie je een groter aantal zenuwen die alle verschillende prikkels die uit je onderlichaam komen te verwerken en te filteren. 

Ik verwacht dat een hoop van jullie de opmerking wel kennen: ‘Stress gaat altijd in mijn onderrug zitten.’ ‘Stress gaat altijd in mijn nek zitten.’ In theorie kloppen deze beweringen dus. Alleen zit het niet direct in je rug. Het komt vanuit je bloemkool. Je bloemkool die té druk is met het verwerken van alle prikkels die hij moet verwerken. Zó druk, dat je bloemkool de prikkels van de spanning in je nek/schouder regio niet meer goed kan filteren, bewegingen van je nek/schouder slecht kan corrigeren en de ‘houding’ van je nek niet meer goed kan onderhouden. In het begin zul je dit niet doorhebben, want ja, je bloemkool heeft al moeite met filteren. Wanneer de klachten dermate zijn dat ze wél gevoeld worden, is het vaak al zo dat je er door mij of een andere specialist naar kan laten kijken. Een simpele oplossing als ‘de bartafel verschuiven’ is het waarschijnlijk niet. Ik als fysiotherapeut zal gaan kijken naar de spanning en de houding van je nek. Én misschien, heel misschien, is het goed om te gaan kijken naar de oorzaak van jouw overprikkeling. Dán werken we samen aan jouw herstel.